October 17, 2018

18th Century Taiwan

1714 - A Christian priest started surveying Taiwan island.
1721 -  Rebellion of Chu I-Kui (朱一貴).

Source: hero780403.blogspot.com
1723 - Qing Government established Chang-hua (彰化) County, Tamshui (淡水) and Penghu (澎湖) sub-prefectures.
1729 - Qing Government strictly forbade emigration to Taiwan.
1730 - Settlers without families in Taiwan were ordered to return to the Mainland.
1732 - Qing forces under the administration of the Yung-cheng Emperor (雍親王) suppressed Ta-chia-hsi (大甲西) indigenous rebellion.

Source: Wikipedia
1738 - Lung-shan Temple (龍山寺) was erected in Wanhua (萬華), Taipei.

 
Source: Wikipedia
1740 - Qing Government prohibited settlers from moving their families out of Mainland.
1748 - Hakkas moved into Miao-li (苗栗).
1760 - Bans on traveling totally relaxed.
1782 - Struggle between Ch'uan-chous (泉州人) and Chang-chous (漳州人) from Fu-chien (福建) broke out in Chang-hua (彰化) and caused disturbances.
1784 - The Port of Lu-kang (鹿港) opened.
1786-1788 - Lin Shuang-wen (林爽文) rebellion was suppressed after nine months of constant battling.
Source: 140.126.176.20
1795 - Ch'en Chou-ch'uan (陳周全) rose in revolt against Qing Dynasty.

September 4, 2018

Anatomy: Body Organization

The levels of organization in the human body consist of cells, tissues, organs, and organ systems. The smallest unit is the cell, and the largest is the organ system.

Cells
Source: ThoughtCo.
A cell is the basic unit of structure and function in a living thing.
The human body contains about 100 trillion cells.

The cell membrane forms the outside boundary of the cell.
Inside the cell membrane is a large structure called the nucleus. The nucleus is the control center that directs the cell's activities and contains information that determines the cell's characteristics. When the cell divides or reproduces, this information is passed on to the newly formed cells.
The area between the cell membrane and the nucleus is called the cytoplasm. The cytoplasm contains a clear, jellylike substance in which many important cell structures, called organelles, are found.


Tissues
Source: BC Open Textbooks
A tissue is a group of similar cells that perform the same function.

The human body contains four basic types of tissue: muscle tissue, nerve tissue, connective tissue, and epithelial tissue.

Like the muscle cells that form it, muscle tissue can contract, or shorten. By doing this, muscle tissue makes parts of your body move.

Nerve tissue carries messages back and forth between the brain and every other part of the body. Your brain is made up mostly of nerve tissue.

Connective tissue provides support of your body and connects all its parts. Bone is one kind of connective tissue; its strength and hardness support your body and protect its internal structures. Fat is also a connective tissue. It pads parts of your body, provides insulation from cold, and stores energy.

Epithelial tissue covers the surfaces of your body, inside and out. Some epithelial tissue, such as the outermost layer of your skin, protects the delicate structures that lie beneath it. Other kinds of epithelial tissue absorb or release substances. The lining of your digestive system consists of epithelial tissue that releases chemicals used in digestion.


Organs and Organ Systems
Source: healtharchives.info
An organ is a structure that is composed of different kinds of tissue.

The heart contains all four kinds of tissue - muscle, nerve, connective, and epithelial. Each tissue type contributes to the overall job of pumping blood.

Each organ in your body is part of an organ system, a group of organs that work together to perform a major function. Your heart is part of your circulatory system, which carries oxygen and other materials throughout the body. Besides the heart, blood vessels are organs in the circulatory system.


Homeostasis

The systems of the body work together to maintain homeostasis, the body's tendency to keep an internal balance. Homeostasis is the process by which an organism's internal environment is kept stable in spite of changes in the external environment.


Stress

Stress is a reaction of your body and mind to threatening, challenging, or disturbing events.

  • More blood goes to the brain.
  • Hearing ability increases.
  • Sweating increases.
  • Muscles tense.
  • Blood receives more energy-producing substances.
  • Body cells release energy faster.
  • Pupils of eyes widen to take in more light.
  • Heart rate increases.
  • Digestive system slows.

June 8, 2018

Fizyka: Ciepło właściwe

Source: Fizykon.org

Przyrost temperatury wody jest wprost proporcjonalny do ilości pobranego przez nią ciepła.

T ~ Q

Ilość pobranego przez wodę ciepłą potrzebnego do uzyskania danego przyrostu temperatury jest wprost proporcjonalna do masy wody.


Ew = Q
Q ~ m

Ilość pobranego przez ciało ciepła potrzebna do zwiększenia temperatury o tę samą wartość zależy od rodzaju substancji, z której zbudowane jest ciało.

Ciepło właściwe określa, ile energii trzeba dostarczyć, aby zwiększyć temperaturę 1kg danej substancji o 1K (o 1C). Ciepło właściwe oblicza się jako iloraz ciepła dostarczonego ciału i iloczynu jego masy i przyrostu temperatury.

c = Q / m×T

Ilość ciepła, jaką podbiera ciało podczas ogrzewania, można obliczyć ze wzoru Q = c×m×△T.

Ilość ciepła Q pobranego przez ciało jest wprost proporcjonalna do masy ciała m i przyrostu temperatury △T:

Q = c×m×T

gdzie c jest współczynnikiem proporcjonalności, zwanym ciepłem właściwym, charakterystycznym dla danego ciała.


Ciepło właściwe - jest to cecha substancji określająca, ile ciepła dana substancja musi pobrać, aby 1kg jej masy został ogrzany o 1K (1℃). Ciepło właściwe oblicza się jako iloraz ciepła dostarczonego ciału i iloczynu jego masy i przyrostu temperatury.

June 7, 2018

Biology: Different kinds of Mammals

Source: Mammal's Locomotion


Monotremes 
Source: World Atlas
Monotremes are mammals that lay eggs.


Marsupials
Source: San Diego Zoo
Marsupials are mammals whose young are born alive, but at an early stage of development, and they usually continue to develop in a pouch on their mother's body.


Placental Mammals 
Source: World Wild Life
A placental mammal develops inside its mother's body until its body systems can function independently.

June 6, 2018

Chemia: Kwas Węglowy

Source: Chemia - Gimnazjum
CO + H₂O ⟶ H₂O₃

Właściwości fizyczne
  • ciecz
  • bezbarwny
Właściwości chemiczne
  • nieorganiczny kwas tlenowy
  • bezwonny
  • nietrwały - łatwo ulega rozkładowi

Zastosowania kwasu węglowego

Przemysł spożywczy
Woda gazowana jest to wodny roztwór kwasu węglowego.

Synteza węglanów
Związki chemiczne zawierające resztę kwasową kwasu węglowego to węglany.

Medycyna
W uzdrowiskach kwas węglowy jest wykorzystywany do tzw. kąpieli kwasowęglowych leczących choroby skórne.

Laboratoria chemiczne
CO + H₂O stosuje się w reakcjach chemicznych.

June 5, 2018

Chemia: Kwas Azotowy (V)

Source: Chemia - Gimnazjum

NO₅ + H₂O ⟶ 2 HNO₃

Reakcja ksantoproteinowa - reakcja charakterystyczna białek ze stężonym roztworem kwasu azotowego (V).

Właściwości fizyczne
  • ciecz
  • bezbarwny
  • ma gęstość około 1.5 raza większą od gęstości wody
Właściwości chemiczne
  • nieorganiczny kwas tlenowy
  • ma charakterystyczny ostry zapach
  • żrący
  • powoduje żółknięcie białek w reakcji ksantoproteinowej
  • na silne właściwości utleniające
Zastosowania kwasu azotowego (V)

Przemysł farmaceutyczny
W chorobach układu krążenia i serca jest stosowana nitrogliceryna - lek produkowany z wykorzystaniem HNO₃.

Paliwa rakietowe
Kwas azotowy (V) jest składnikiem paliw rakietowych.

Produkcja perfum
Substancje zapachowe będące składnikami wielu perfum to wytworzone w laboratoriach chemicznych syntetyczne ambra i piżmo. Do ich produkcji wykorzystuje się HNO₃.

Rolnictwo
Kwas azotowy (V) stosuje się do produkcji nawozów sztucznych.

Produkcja lakierów i farb do drewna

June 4, 2018

Biology: Mammals

Source: National Geographic
All mammals are endothermic vertebrates with a four-chambered heart, and skin covered with fur or hair. The young of most mammals are born alive, and every young mammal is fed with milk produced in its mother's body. In addition, mammals have teeth of different shapes that are adapted to their diets.

Fur and Hair
Source: Animals Australia 
All mammals have fur or hair at some point in their lives.
Fur and hair help mammals maintain a stable body temperature in cold weather.

Mammals are endotherms, which means that their bodies produce enough heat to maintain a stable body temperature regardless of the temperature of their environment.


Teeth
Source: National Geographic
Endotherms need a lot of energy to maintain their body temperature, and that energy comes from food. Mammals' teeth are adapted to chew their food, breaking it into small bits that make digestion easier.

Most mammals have teeth with four different shapes. Incisors are flat-edged teeth used to bite off and cut parts of food. Canines are sharply pointed teeth that stab food and tear into it. Premolars and molars grind and shred food into tiny bits.


Getting Oxygen to Cells

All mammals breathe with lungs.

Mammals breathe in and out because of the combined action of rib muscles and large muscle called the diaphragm located at the bottom of the chest.

Mammals have a four-chambered heart and a two loop circulation. One loop pumps oxygen-poor blood from the heart to the lungs and then back to the heart. The second loop pumps oxygen-rich blood from the heart to the tissues of the mammal's body, and then back to the heart.


Nervous System and Senses

The nervous system and senses of an animal receive information about its environment and coordinate the animal's movements. The brains of mammals enable them to learn, remember, and behave in complex ways.

The senses of mammals are highly developed and adapted for the ways that individual species live.

Most mammals have good hearing.

Most mammals have highly developed senses of smell.


Movement
Source: Animal Ark
One function of a mammal's nervous system is to direct and coordinate complex movement.


Reproducing and Caring for Young

Mammals have internal fertilization. Although a few kinds of mammals lay shelled eggs, the young of most mammals develop within their mothers' bodies and are never enclosed in an eggshell. All mammals, even those that lay eggs, feed their young with  milk produced in mammary glands.

Young mammals are usually quite helpless for a long time after being born.

Stay with their mother or both parents for an extended time.

May 25, 2018

Biology: Birds

What Is a Bird?
Source: Wikipedia
A bird is an endothermic vertebrate that has feathers and a four-chambered heart, and lays eggs. Birds have scales on their feet and legs, most birds can fly.

The bodies of birds are adapted for flight.
The bones of a bird's forelimbs form wings. Many of a bird's bones are nearly hollow.
Flying birds have large chest muscles that move the wings.
Feathers are a major adaptation that help birds fly.

Feathers

Source: Bird Academy
Feathers are a major adaptation that help birds fly.

A contour feather is one of the large feathers that give shape to a bird's body. The long contour feathers that extend beyond the body on the wings and tail are called flight feathers. When a bird flies, these feathers help it balance and steer.

Down feathers are specialized to trap heat and keep the bird warm. Down feathers are found right next to a bird's skin.
Down feathers are soft and flexible.

Food
Source: dixonapbio-taxonomywiki-2016
Birds have no teeth. To capture, grip, and handle food, birds primarily use their bills.

Many birds have an internal storage tank, or crop, that allows them to store food inside the body after swallowing it.

Delivering Oxygen to Cells

Birds have a system of air sacs in their body that connects to the lungs. The air sacs enable birds to extract much more oxygen from each breath of air than other animals can.

Birds have hearts with four chambers - two atria and two ventricles.

Nervous System and Senses

In order to fly, birds must have very quick reactions

A bird can react quickly because of its well-developed brain and finely tuned senses of sight and hearing.

Diversity of Birds

In addition to adaptations for flight, birds have adaptations - such as the shapes of their legs, claws, and bills - for living in widely diverse environments.

May 24, 2018

Biology: Reptiles

Protection from Drying Out

A reptile is an ectothermic vertebrate that has lungs and scaly skin.

Reptile can spend their entire lives on dry land.

About 7000 kinds of reptiles are alive today, but they are only a tiny fraction of a group that once dominated the land.

The eggs, skin, and kidneys of reptiles are adapted to conserve water.



An Egg With a Shell

A reptile's egg has a shell and membranes that protect the developing embryo and help keep it from drying out. Reptiles lay their eggs on dry land. Reptile eggs are soft and leathery.


Skin and Kidneys

Reptile have dry, tough skins covered with scales. This scaly skin protects reptiles and helps keep water in their bodies.

The kidneys of reptiles concentrate the urine so that they lose very little water.


Obtaining Oxygen from the Air

Most reptiles breathe entirely with lungs.

The hearts of most reptiles have three chambers - two atria one ventricle.


Lizards

Source: San Diego ZOO
Most reptiles alive today are either lizards or snakes.

Both have skin covered with overlapping scales.

They shed their skins and live in warm areas.

Lizards have four legs, usually with claws on the toes.

They have long tails, slender bodies, movable eyelids and external ears.

A few lizards, are herbivores that eat leaves. Most lizards are carnivores that capture food by jumping at it.

Snakes

Source: San Diego ZOO
Snakes are able to live in almost every sort of habitat, from deserts to swamps.

Snakes have no legs, eyelids, or external ears, and most snakes have only one lung.

Snakes move by contracting, or shortening, bands of muscles that are connected to their ribs and back bones.

All snakes are carnivores.

The bones of a snake's skull can move to let the snake swallow an animal much larger in diameter than itself.

Turtles

Source: San Diego ZOO
A turtle is a reptile whose body is covered by a protective shell, which is made from the turtle's ribs and backbone.

The bony plates of the shell are covered by large scales made from the same material as the skin's scales.

The largest turtles are carnivores.


Alligators and Crocodiles

Source: San Diego ZOO
Alligators have broad, rounded snouts, with only a few teeth visible.

Crocodiles have pointed snouts, and you can see most of their teeth. Both alligators and crocodiles spend much of their days resting in the sun or lying in the water.

Alligators have broad, rounded snouts, with only a few teeth visible.

Crocodiles have pointed snouts, and you can see most of their teeth. Both alligators and crocodiles spend much of their days resting in the sun or lying in the water.

Alligators and crocodiles are carnivores that hunt mostly at night.

Unlike most other reptiles, crocodiles and alligators care for their eggs and newly hatched young. For as long as a year, mother stays near her young.

May 22, 2018

Chemia: Kwas Siarkowy (IV)

Source: Chemia - Gimnazjum 
SO₂ + H₂O ⟶ H₂SO₃

Właściwości fizyczne
  • ciecz
  • bezbarwny
Właściwości chemiczne
  • nieorganiczny kwas tlenowy
  • ma właściwości bielące
  • nietrwały - łatwo ulega rozkładowi
  • ma charakterystyczny zapach tlenku siarki (IV)
  • trujący

Znaczenie i zastosowania tlenku siarki (IV)
i kwasu siarkowego (IV)

Przemysł włókienniczy i papierniczy 
Kwas siarkowy (IV) i tlenek siarki (IV) mają właściwości bielące, dlatego kwas siarkowy (IV) stosuje się np. do bielenia wełny i papieru.

Przemysł chemiczny
H₂SO₃ stosuje się do produkcji innych kwasów: HCl, H₃PO₄, HF.

Rolnictwo
Kwas siarkowy (IV) wykorzystuje się do produkcji nawozów sztucznych.

Dezynfekcja
Właściwości bakteriobójcze H₂SO₃ są wykorzystywane w dezynfekcji beczek przeznaczonych do przechowywania wina lub kiszonek oraz pomieszczeń gospodarczych (np. piwnic) i hodowlanych (np. stajni, kurników).

Chemia: Kwas Siarkowy (VI)

Source: Chemia - Gimnazjum 

SO₃ + H₂O ⟶ H₂SO₄

Tlenek kwasowy 
- najczęściej tlenek niemetalu, który w reakcji z wodą tworzy kwas. Wartościowość niemetalu w kwasie i w tym tlenku jest taka sama.

Kwas tlenowy - kwas, którego cząsteczka zawiera atomy tlenu.


Właściwości fizyczne
  • oleista ciecz
  • bezbarwny
  • ma gęstość większą od gęstości wody
  • higroskopijny 
Właściwości chemiczne
  • nieorganiczny kwas tlenowy
  • bezwonny
  • żrący
  • zwęgla substancje organiczne

Zastosowania kwasu siarkowego (VI)

Akumulator ołowiowy
Elektrolitem jest roztwór H₂SO₄.

Przemysł farmaceutyczny
Przy użyciu H₂SO₄ produkuje się wiele leków, np. polopirynę.

Tworzywa sztuczne
Włókno, do którego produkcji wykorzystuje się kwas siarkowy (VI), to jedwab sztuczny. Wytwarza się z niego najdelikatniejsze tkaniny. Trudno je odróżnić od tkanin z jedwabiu naturalnego.

Motoryzacja
Karoserie samochodów przed malowaniem oczyszcza się roztworem H₂SO₄.

Przemysł petrochemiczny
H₂SO₄ jest używany do oczyszczania olejów, nafty i parafiny oraz do osuszania gazów.

Środki czystości
H₂SO₄ stosuje się do produkcji środków piorących i myjących.

May 11, 2018

Chemia: Kwas Siarkowodorowy

Source: Chemia - Gimnazjum
H₂ + S ⟶ H₂S

Właściwości fizyczne
  • ciecz
  • bezbarwny
Właściwości chemiczne
  • nieorganiczny kwas beztlenowy
  • wydziela ostry zapach zgniłych jaj
  • trujący

Zastosowania siarkowodoru i kwasu siarkowodorowego

medycyna 
W uzdrowiskach, np. w Szczawnicy i Krynicy Zdroju, kwas siarkowodorowy jest składnikiem wód leczniczych.

przemysł chemiczny 
Siarkowodór jest stosowany do produkcji siarki.

przemysł kosmetyczny
Kwas siarkowodorowy wykorzystuje się do produkcji depilatorów chemicznych.

laboratoria chemiczne 
H₂S(ag) stosuje się do wykrywania jonów niektórych metali.

May 10, 2018

English: Verbs

Mind Map created by Jas C-W with GoConqr

Biology: Amphibians

Gills to Lungs

Source: National Geographic Kids
An amphibian is an ectothermic vertebrate that spends its early life in water.
Amphibian (double life)

After beginning their life in water, most amphibians spend their adulthood on land, returning to water to reproduce.

Most amphibians lay their eggs in water. Amphibian eggs hatch into larvae that swim and have gills for obtaining oxygen. As they undergo metamorphosis and become adults, most amphibians lose their gills and acquire lungs. Adult amphibians also obtain oxygen and get rid of carbon dioxide through their thin, moist skin.


Amphibian Circulation

Source: Natural History on the Net
The hearts of most amphibians have three inner spaces, or chambers. The two upper chambers of the heart, called atria, receive blood.
From the atria, blood moves into the lower chamber, the ventricle, which pumps blood out to the lungs and body.


Reproduction and Development

Source: Education.com
Most amphibians undergo metamorphosis. Hind legs appear first, accompanied by changes in the skeleton, circulatory system, and digestive system. Later the front legs appear. At about the same time, tadpole loses its gills and starts to breathe with its lungs.

Getting Around on Land

Most adult amphibians have strong skeletons and muscular limbs adapted for movement on land. Amphibians were the first vertebrates to have legs.

Although most tadpoles are herbivores, most adult frogs and toads are predators that feed on insects or other small animals.

May 8, 2018

Biology: Fishes

A fish is a vertebrate that lives in the water and has fins, which are structures used for moving.
Most fishes are ectotherms, obtain oxygen through gills, and have scales.

Nearly half of all vertebrate species are fishes.


Obtaining Oxygen
Source: todayifoundout.com
Fishes get their oxygen from water. The water, which contains oxygen, moves through openings in the fish's throat region that lead to the gills.
As water flows over the gills, oxygen moves from the water into the fish's blood, while carbon dioxide, which is a waste product, moves out of the blood and into the water. After flowing over the gills, water leaves the fish by flowing out through slits beneath the gill covers.

Fishes have a closed circulatory system.
The heart  of a fish pumps blood in one continuous loop - from the heart to the gills, from the gills to the rest of the body, and back to the heart.



How Fishes Reproduce

Source: TES
Most fishes have external fertilization.
The eggs are fertilized outside of the female's body. The male hovers close to the female and spreads a cloud of sperm over the eggs as she releases them.

Internal fertilization, in which the eggs are fertilized inside the female's body. The young fish then develop inside her body.


Fishes Without Jaws
Source: Wikipedia
Biologists classify fishes into three major groups: jawless fishes, cartilaginous fishes, and bony fishes. They are distinguished from one another by the structure of their mouths and the types of skeletons they have.

Modern jawless fishes have no scales. Their skeletons are made of cartilage, and they do not have pairs of fins. Their mouths do not have jaws.
The mouths of jawless fishes have structures for scraping, stabbing, and sucking.

Hagfishes and lampreys are the only kinds of jawless fishes.
Many lampreys are parasites of other fishes.



Cartilaginous Fishes
Source: Wikipedia
Sharks, rays, and skates are cartilaginous fishes.

The skeletons of these fishes are made of cartilage.

They have jaws and pairs of fins. Pointed, toothlike scales cover their bodies.

Cartilaginous fishes are all carnivores.


Bony Fishes
Source: National Geographic 
Most familiar kinds of fishes have skeletons made of hard bone. Their bodies are covered with scales, and a pocket on each side of the head holds the fish's gills.

Most bony fishes have an organ called a swim bladder, an internal gas-filled sac that helps the fish stabilize its body at different depths.

A fish has greater buoyancy when the volume of gases in its swim bladder is large than when the gas volume is small. By adjusting its buoyancy as it moves in the water, a fish can float at different depths without using a large amount of energy.

May 7, 2018

Biology: Evolution of Vertebrates

The Chordate Phylum

Source: Encyclopedia Britannica 
Vertebrates are a subgroup in the phylum Chordata.
Chordates share these characteristics: at some point in their lives, they have a notochord, a nerve cord, and slits in their throat area.
Notochord is a flexible rod that supports the animal's back.

In vertebrates, part or all of the notochord is replaced by a backbone. A few vertebrates have backbones made of cartilage (a connective tissue that is softer than bone, but flexible and strong). Most vertebrates have backbones made of hard bone.

All chordates have a nerve cord that runs down their back.
The nerve cord is the connection between the brain and the nerves.
Chordates have slits in their throat area called pharyngeal slits. Fishes keep these slits as part of their gills for their entire lives, but in many vertebrates, including humans, pharyngeal slits disappear before birth.

The Backbone and Endoskeleton
Source: Slideplayer
A vertebrate's backbone is part of an endoskeleton, or internal skeleton. The endoskeleton supports and protects the body, help give it shape, and gives muscles a place to attach. In addition to the backbone, the vertebrate's endoskeleton includes the skull and ribs. The skull protects the brain and sense organs. The ribs attach to the vertebrae and protect the heart, lungs, and other internal organs.

Maintaining Body Temperature

Most fishes, amphibians, and reptiles have a body temperature that is close to the temperature of their environment. In contrast, birds and mammals have a stable body temperature that is typically much warmer than their environment.

ectotherms (cold blooded)

Source: Sheppard Software's
An animal whose body does not produce much internal heat - fishes, amphibians, and reptiles.

endotherm (warm blooded)

Source: Sheppard Software's
An animal whose body controls and regulates its temperature by controlling the internal heat it produces.
Endotherms also have other adaptations, such as fur or feathers and sweat glands, for maintaining their body temperature.

May 6, 2018

Biology: Echinoderms

The "Spiny Skinned" Animals

SlideShare
An echinoderm is a radially symmetrical invertebrate that lives on the ocean floor. Echinoderm means "spiny skinned".

The skin of most of these animals is supported by a spiny internal skeleton, or endoskeleton, made of plates that contain calcium.
Adult echinoderms have a unique kind of radial symmetry in which body parts, usually in multiples of five, are arranged like spokes on a wheel.

Have an  internal fluid system called a water vascular system.
Consists of fluid-filled tubes within the echinoderm's body.

Echinoderms do not have a head end where sense organs and nerve tissue are found.
They are adapted to respond to food, mates, or predators coming from any direction.

Most echinoderms are either male or female. Eggs are usually fertilized right in the seawater, after the female releases her eggs and the male releases his sperm. The fertilized eggs develop into tiny, swimming larvae that eventually undergo metamorphosis and become adult echinoderms.

Sea Stars

Source: National Geographic Kids
Sea stars are predators that eat mollusks, crabs, and even other echinoderms.

The sea stars grasps a clam with all five arms. Then it pulls on the tightly closed shells with its tube feet. When the shells open, the sea star forces its stomach out through its mouth and into the opening between the clam's shells. Digestive chemicals break down the clam's tissues, and the sea star sucks the partially digested body of its prey.

If a sea star loses an arm, it can grow a replacement. A few species of sea stars can even grow a whole animal from a single arm.

Some sea stars reproduce by splitting into many parts.

April 22, 2018

Chemia: Kwas Chlorowodorowy

Source: Chemia-Gimnazjum 
H₂ + Cl₂ ⟶ 2HCl


Kwas beztlenowy - kwas, którego cząsteczka nie zawiera atomów tlenu

Reszta kwasowa - atom lub grupa atomów znajdujących się w cząsteczce każdego kwasu obok atomów wodoru.


Właściwości fizyczne
  • ciecz
  • bezbarwny
  • roztwór stężony "dymi" na powietrzu
  • ma gęstość większą od gęstości wody
Właściwości chemiczne
  • kwas nieorganiczny
  • kwas beztlenowy
  • żrący

Zastosowania chlorowodoru i kwasu chlorowodorowego

Przemysł tworzyw sztucznych
Związki chemiczne otrzymane w reakcji z chlorowodorem służą do produkcji włókien i tworzyw sztucznych.

Przemysł metalurgiczny
Duże ilości kwasu chlorowodorowego są używane do otrzymywania metali z rud metali oczyszczania powierzchni metalowych.

Przemysł spożywczy
HCl wykorzystuje się w procesie produkcji m.in. sztucznego miodu, cukru, przypraw do zup, twarogów i serków homogenizowanych.

Przemysł farmaceutyczny 
Preparaty na niedokwasotę są wytwarzane przy użyciu HCl.

Przemysł chemiczny
Barwniki produkowane przy użyciu HCl są składnikami niektórych kosmetyków.

April 19, 2018

Chemia: Elektrolity

Zastosowania elektrolitów

Oczyszczanie metali

Elektrolity wykorzystuje się do otrzymywania metali (miedzi, niklu, ołowiu) o dużej czystości.

Galwanizacja

Chromowanie, niklowanie, posrebrzanie i cynowanie to pokrywanie przedmiotów metalowych odpowiednio warstwą chromu, niklu, srebra lub cyny.

Otrzymywanie glinu

Z boksytu (skały osadowej) otrzymuje się glin metodą, w której wykorzystuje się elektrolity

Source: Centrum Edukacji Obywatelskiej


Elektrolity - związki chemiczne, których roztwory wodne przewodzą prąd elektryczny.

Nieelektrolity - związki chemiczne, których roztwory wodne nie przewodzą prądu elektrycznego.

Wskaźniki - substancje, które zmieniają barwę w zależności od odczynu roztworu.

Fenoloftaleina - wskaźnik, który pod wpływem zasad barwi się na malinowo. Przy jego użyciu można wykryć obecność zasady.

Oranż metylowy - wskaźnik, który pod wpływem kwasów zmienia barwę z pomarańczowej na czerwoną. Przy jego użyciu można wykryć obecność zasady.

Oranż metylowy - wskaźnik, który pod wpływem kwasów zmienia barwę z pomarańczowej na czerwoną. Przy jego użyciu można wykryć obecność kwasu.

Uniwersalny papierek wskaźnikowy - wskaźnik, w roztworach kwasów przyjmuje barwy od pomarańczowej do czerwonej, a w roztworach zasad - od zielonej do granatowej. Stosując go, można wykryć obecność kwasu lub zasady.

April 13, 2018

Polski: Zaimki

Rodzaje Zaimków

Zaimki Rzeczowne
odmieniają się przez przypadki

ja, ty, kto, co, ktokolwiek, cokolwiek, ktoś, coś, nikt, nic

Zaimki Przymiotne
odmieniają się przez przypadki, liczby, rodzaje

ten, taki, ów, czyj, który, ktokolwiek, jaki bądź, nikt, mój, twój, swój

Zaimki Liczebne
odmieniają się przez przypadki i rodzaje

tyle, ile, ileś

Zaimki Przysłowne
są nieodmienne

jak, gdzie, skąd, kiedy, którędy, dlaczego, tak, tu, tutaj, wtedy, jakoś, gdzieniegdzie, kiedykolwiek, nigdzie, nigdy


Funkcje Zaimków

Zaimki Osobowe

Nazywają osoby (przedmioty), o których była mowa wcześniej.
To właśnie on odkrył Amerykę. 
Ja pierwszy raz usłyszałem o wyprawie Kolumba, ale wy znaliście już tę historię.

Niektóre zaimki w niektórych przypadkach gramatycznych mają dwie formy:



Dłuższa
Krótsza
ja
Celownik
mnie
mi
ty
Celownik
tobie
ci
ty
Dopełniacz
Biernik
ciebie
cię
on
ona
Dopełniacz
Dop
Jego,
niego,
niej
go

jej
on
ona
Celownik
jemu,
niemu,
niej
mu

jej

Form krótkich nie używa się początku zdania.

Formy dłuższej używamy:
  • na początku zdania, np. Mnie nie trzeba tego powtarzać.
  • w przeciwstawieniach, np. Widziałem ciebie, a jego nie zauważyłem.
  • w połączeniu z przyimkami, np. Zbliżał się ku niemu w błyskawicznym tempie.
Zaimki Wskazujące

Wskazują na osobę, rzecz, cechę, miejsce, ilość, o których była mowa wcześniej lub wynikają, np.
Tam! - krzyknął - wskazując na majaczący w oddali ląd.
Ta ziemia została nazwana Hispaniolą.

ta
Biernik - w jeżyku pisanym forma , np. Pokaż mapę.
W języku mówionym - również forma
Narzędnik (kim? czym?) - , np. Interesował się tą mapą

to
W odniesieniu do rzeczowników rodzaju nijakiego tylko forma to, np. to zdjęcie, to stanowisko.

Połączeniu zaimków ilu? - tylu używamy:
W odniesieniu do rzeczowników osobowych rodzaju męskiego, np. Ilu wynalazcom udało się stworzyć wehikuł czasu? Tylu próbowało.

 Połączenia zaimków ile? - tyle używamy:
W odniesieniu do pozostałych rzeczowników, np. Ile czasu zajęło przygotowanie projektu? Tyle pracy włożono w realizację pomysłu.

Zaimki  Pytające

Służą do tworzenia pytań.
Ile wysp odkrył Kolumb?
Gdzie zatrzymali się podczas pierwszej wyprawy?
Kogo spotkali na wyspie?

Zaimki Względne

Służą do łączenia części zdań (wprowadzania zdań podrzędnych).
Nie wiedzieli, kiedy powrócą do kraju.
Odkryli miejsca, do których szybko zaczęli docierać inni.

Zaimek jaki:
Pełni funkcję uogólniającą, wskazuje na pewne cechy przedmiotu; w zdaniu nadrzędnym może wtedy wystąpić zaimek taki (taka, takie), np. Otrzymał (taką) nagrodę, o jakiej mu się nie śniło.

Zaimek który:
Pełni funkcję wyodrębniającą, wskazuje na sam przedmiot; w zdaniu nadrzędnym może wtedy wystąpić zaimek ten, (ta,to), np. Rozmawiał z (tym) naukowcem, który odkrył zakrzywienie czasu.

Zaimki Dzierżawcze

Informują, do jogo, czego coś lub ktoś należy.
Jego załoga liczyła około czterdziestu ludzi.
Ich los nie jest nam znany.

Zaimków mój, twój, wasz, nasz, jego, jej, ich
Wykonawca czynności nie jest właścicielem przedmiotu, np. Przedstawił jego obliczenia. Zaprezentował jej poglądy. Skrytykował wasze zachowanie.

Zaimki Nieokreślone 

Wskazują na osobę, rzecz, cechę, miejsce, ilość, które nie są dokładnie określone.
Coś sobie przypomniał.
Gdzieś już słyszał o zamorskich krajach.

Zaimek Zwrotny

Informuje, że czynność wykonywana przez jakąś osobę skierowana jest właśnie na nią.
Nie dowierzał sobie.
Widział się w roli odkrywcy.